Lịch sử phát triển của cây Cà phê và các phong cách uống cà phê tại Việt Nam

1. Hành trình của cây cà phê đến Việt Nam

Cà phê – thức uống phổ biến toàn cầu – có nguồn gốc từ vùng cao nguyên Ethiopia. Từ thế kỷ 15, cà phê lan rộng sang Trung Đông, sau đó đến châu Âu, châu Á và châu Mỹ Latin, trở thành một phần không thể thiếu trong đời sống hiện đại.

Cây cà phê được người Pháp đưa vào Việt Nam lần đầu tiên vào năm 1857, chủ yếu trồng thử nghiệm ở vùng đất đạo Công giáo tại các tỉnh phía Bắc như Ninh Bình, Hà Nam. Tuy nhiên, phải đến cuối thế kỷ 19, cà phê mới thực sự phát triển mạnh mẽ khi người Pháp đưa cây cà phê vào trồng ở Tây Nguyên – nơi có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng lý tưởng. Từ đây, cà phê dần trở thành một trong những cây công nghiệp chủ lực của Việt Nam.

Hiện nay, Việt Nam là quốc gia xuất khẩu cà phê Robusta lớn nhất thế giới và đứng thứ 2 về sản lượng cà phê toàn cầu. Các vùng trồng cà phê nổi tiếng có thể kể đến như Buôn Ma Thuột, Đắk Nông, Lâm Đồng, Gia Lai...

2. Sự hình thành và phát triển phong cách uống cà phê tại Việt Nam

Từ khi du nhập, cà phê đã không chỉ là một loại cây nông nghiệp, mà còn hòa vào đời sống văn hóa của người Việt. Theo thời gian, phong cách thưởng thức cà phê ở Việt Nam cũng phát triển đa dạng, độc đáo, phản ánh gu thưởng thức của nhiều thế hệ và vùng miền.

Cà phê phin – nét văn hóa đặc trưng

Cà phê phin là hình thức pha cà phê quen thuộc nhất ở Việt Nam. Những giọt cà phê nhỏ giọt chậm rãi qua chiếc phin inox là hình ảnh gắn liền với thói quen sáng sớm hay chiều muộn của người Việt. Đậm, đen, đắng – nhưng đầy sâu lắng và thi vị.

Không chỉ có cà phê đen đá hay đen nóng, Việt Nam còn nổi tiếng với cà phê sữa đá – một món cà phê độc đáo kết hợp giữa cà phê Robusta đậm vị và sữa đặc ngọt béo, nay đã trở thành món “must-try” đối với du khách quốc tế.

Các món cà phê sáng tạo:

Cà phê trứng: Một “đặc sản” Hà Nội, nơi lòng đỏ trứng được đánh bông với đường, sữa, rồi rót lên cà phê nóng. Lớp kem trứng béo ngậy hòa quyện với cà phê tạo nên hương vị khó quên.

Cà phê cốt dừa: Phổ biến tại miền Bắc và miền Nam, với hương vị béo ngậy từ nước cốt dừa kết hợp cà phê.

Cà phê muối, cà phê kem mặn, cà phê sầu riêng...: Những biến tấu hiện đại, mang màu sắc cá nhân và góp phần làm mới gu thưởng thức cà phê trong giới trẻ.

3. Sự dịch chuyển gu uống cà phê hiện đại

Ngày nay, bên cạnh cà phê truyền thống, giới trẻ Việt Nam đang đón nhận làn sóng cà phê đặc sản (specialty coffee) – với sự trân trọng từ hạt đến ly, từ quy trình sơ chế, rang xay đến phương pháp pha như pour over, cold brew, espresso...

Xu hướng này khơi dậy gu uống cà phê tinh tế hơn: nhẹ nhàng, thanh thoát, giàu tầng hương và ít đắng chát. Đi kèm đó là sự phát triển của các quán cà phê theo phong cách tối giản, mang đậm chất trải nghiệm hơn là chỉ để thưởng thức cà phê đơn thuần.

4. Kết luận: Cà phê – không chỉ là thức uống, mà là bản sắc văn hóa

Cà phê ở Việt Nam đã vượt xa vai trò một loại nông sản hay đồ uống. Nó là câu chuyện về bản sắc, gu thưởng thức, sự sáng tạo không ngừng và kết nối cộng đồng. Từ những quán cà phê cóc ven đường, cho đến những tiệm cà phê đặc sản hiện đại – mỗi ly cà phê đều mang một phần văn hóa Việt trong đó.

Từ gốc đến gu – hành trình cà phê tại Việt Nam không ngừng phát triển, đổi mới nhưng vẫn giữ vững cốt lõi truyền thống.